Java-da Obyekt-Yönümlü Proqramlaşdırma (OOP) nədir?

Java, obyekt-yönümlü proqramlaşdırma (Object-Oriented Programming, OOP) prinsipinə əsaslanan bir proqramlaşdırma dilidir. OOP real dünyadakı obyektlərin xüsusiyyətlərini və funksiyalarını modelləşdirmək üçün ideal bir yanaşmadır. Bu yanaşma, proqramın daha strukturlaşdırılmış, təkrar istifadə edilə bilən və asan idarə edilə bilən olmasını təmin edir.

OOP prinsipləri:

1. Enkapsulyasiya (Encapsulation) – Məlumatların qorunması.
2. Miras (Inheritance) – Kodun təkrar istifadəsi.
3. Polimorfizm (Polymorphism) – Eyni interfeys ilə müxtəlif davranışlar.
4. Abstraksiya (Abstraction) – Lazımsız detalların gizlədilməsi.

Java-da OOP Yanaşmasının Əsas Üstünlükləri

1. Yenidən İstifadə Olunan Kod

Miras (Inheritance) prinsipi sayəsində bir sinifdə (class) yazılmış kod digər siniflərdə təkrar istifadə edilə bilər. Bu, proqramın inkişafında vaxt və resurs qənaətinə səbəb olur.

Nümunə: Bir "Vehicle" (Nəqliyyat vasitəsi) sinifi yaradırsınızsa, bu sinifi "Car" və "Bike" kimi alt siniflər üçün istifadə edə bilərsiniz.

2. Asan Baxım və İdarəetmə

Enkapsulyasiya məlumatların bir sinif daxilində saxlanmasını təmin edir və yalnız lazım olan hissələrinin xarici siniflər tərəfindən əlçatan olmasına imkan yaradır. Bu, kodun oxunaqlılığını artırır və dəyişiklikləri daha asan edir.

Nümunə: Şəxsi məlumatları qorumaq üçün private açar sözündən istifadə edə bilərsiniz və yalnız getter və setter metodları ilə bu məlumatlara giriş icazəsi verirsiniz.

3. Proqramın Modulluğu

OOP proqramları kiçik, müstəqil modullara bölmək üçün əlverişlidir. Hər bir sinif öz funksiyasını yerinə yetirir və digər siniflərlə əlaqəsi minimal olur.

Üstünlük: Modullu proqramlar böyük layihələrdə komandaların daha effektiv işləməsinə imkan yaradır.

4. Polimorfizm ilə Çeviklik

Polimorfizm (Polymorphism) sayəsində eyni metoda fərqli siniflər üçün müxtəlif funksionallıqlar verə bilərsiniz. Bu, kodun daha çevik və təkrar istifadə edilə bilən olmasını təmin edir.

Nümunə: Bir "draw()" metodu həm "Circle", həm də "Rectangle" sinifləri üçün fərqli işləyə bilər.

5. Təhlükəsizlik və Məlumatların Qorunması

Enkapsulyasiya ilə məlumatların birbaşa dəyişdirilməsinin qarşısı alınır. Bu, proqramın daha təhlükəsiz olmasına səbəb olur.

Nümunə: Bank hesabı tətbiqində balans məlumatlarını private kimi təyin etmək və bu məlumatlara yalnız xüsusi metodlar vasitəsilə giriş icazəsi vermək.

6. Real Dünyanın Modelləşdirilməsi

OOP real dünya obyektlərini modelləşdirmək üçün ən uyğun yanaşmadır. Hər obyektin atributları (fields) və davranışları (methods) olur.

Nümunə: Bir "Student" obyektində "name", "age" və "grade" atributları və "study()" davranışı ola bilər.

OOP Yanaşması ilə Java-da Məsələn, Bir Sinifin Quruluşu

class Vehicle {
    private String brand;
    private int speed;

    public Vehicle(String brand, int speed) {
        this.brand = brand;
        this.speed = speed;
    }

    public void displayInfo() {
        System.out.println("Brand: " + brand + ", Speed: " + speed);
    }
}

class Car extends Vehicle {
    private int doors;

    public Car(String brand, int speed, int doors) {
        super(brand, speed);
        this.doors = doors;
    }

    @Override
    public void displayInfo() {
        super.displayInfo();
        System.out.println("Doors: " + doors);
    }
}

public class Main {
    public static void main(String[] args) {
        Car car = new Car("Toyota", 180, 4);
        car.displayInfo();
    }
}

Nəticə: Bu nümunədə Miras və Polimorfizm tətbiq olunmuşdur.

OOP Niyə Java-da Bu Qədər Vacibdir?

• Təkrar istifadə edilə bilən kod: Böyük və kompleks layihələrdə məhsuldarlığı artırır.
• Daha az xətalar: Hər bir obyekt öz funksiyasını yerinə yetirdiyindən səhv ehtimalı azalır.
• Təkmilləşdirmə asanlığı: Yeni xüsusiyyətlərin əlavə edilməsi və mövcud kodun dəyişdirilməsi daha sadədir.

Nəticə:

Java-da obyekt-yönümlü proqramlaşdırma (OOP) proqramçıların həyatını xeyli asanlaşdıran bir yanaşmadır. Bu prinsiplər daha məhsuldar, çevik və təhlükəsiz proqramlar yazmağa kömək edir. Əgər siz də Java proqramlaşdırmanı öyrənmək istəyirsinizsə, obyekt-yönümlü yanaşmanı başa düşmək və tətbiq etmək əsasdır.

ATL Akademiya ilə Java Proqramlaşdırmanı Öyrənin!

Java proqramlaşdırma bacarıqlarını ATL Akademiyada təcrübəli təlimçilər ilə inkişaf etdirin. OOP prinsiplərini real layihələrdə tətbiq edərək güclü təməl yaradın.

Daha çox məlumat üçün bizimlə əlaqə saxlayın və kurslara yazılın!
👉 Ətraflı məlumat üçün buraya klikləyin.